Συνήθως, ανακατασκευάζουν μια μορφή αλήθειας. Μέσα από τα μικρά τους παραμύθια εξερευνούν τον κόσμο και διευθετούν τις σχέσεις τους με τους άλλους. Ένα πολύ γνωστό παράδειγμα είναι ο κρυμμένος λύκος, δράκος ή άλλο φανταστικό πλάσμα μέσα στη ντουλάπα. Οι ενήλικες μπορεί αυτό να το ερμηνεύσουν ως φόβο αλλά μια πιο προσεκτική ματιά θα μας αποκάλυπτε ότι αυτό μπορεί να είναι κάλεσμα σε κοινό παιχνίδι παιδιού γονιού. Μια άλλη μορφή ψέματος είναι αυτή που λαμβάνει χώρα μεταξύ 3 και 6 ετών, εκεί που το παιδί οικειοποιείται στοιχεία από ιστορίες, παραμύθια και ταινίες που του έκαναν εντύπωση και τα μεταφέρει στους γύρω του σαν να ήταν δικά του. Όταν δεν έχουν ακόμα ξεκάθαρα στο μυαλό τους τον πραγματικό και το φανταστικό κόσμο και στολίζουν την αλήθεια με περισσότερα στοιχεία.
Από την ηλικία των 4 και πάνω, το ψέμα αρχίζει να παίρνει και μια άλλη διάσταση. Είναι ένας τρόπος για το παιδί να αποφύγει τις αρνητικές συνέπειες των πράξεων του, να κάνει τα πράγματα πιο εύκολα για αυτό, να δοκιμάσει τα όρια των γύρων του, να προσπαθήσει να δει τις δυνάμεις του κοροϊδεύοντας τους άλλους. Η αντιμετώπιση των παιδικών ψεμάτων έχει κάποιες κοινές αρχές και επίσης κάθε περίπτωση θέλει μια ιδιαίτερη προσοχή. Σε κάθε περίπτωση ο γονιός οφείλει να αποτελεί ένα σωστό πρότυπο για το παιδί του.
Τα παιδιά αντιλαμβάνονται από πολύ νωρίς τους συμβιβασμούς που κάνουν οι ενήλικες με την αλήθεια. Δεν πρέπει να διασχίζουμε το φανάρι με κόκκινο παρόλα αυτά το κάνουμε κάποιες στιγμές. Ούτε πρέπει να τρώμε μπροστά από την τηλεόραση αλλά και αυτό γίνεται μαζί με τόσα άλλα… Επίσης συχνά για να αποφύγουμε οι ενήλικες μια δυσάρεστη αντίδραση προτιμούμε να ομορφαίνουμε την αλήθεια. Έτσι το σιρόπι έχει ωραία γεύση, η μαμά δε θα αργήσει και η ένεση δεν πονάει. Η ειλικρίνεια του ενήλικα είναι ένας βασικός κανόνας για το πώς το παιδί θα χειριστεί τα δικά του ψέματα. Ένας άλλος πολύ σημαντικός παράγοντας είναι ο τρόπος που θα αντιδράσει ο γονιός όταν το παιδί του παραποιεί την αλήθεια. Ο γονιός δεν πρέπει να τιμωρήσει το παιδί αλλά να το επαναφέρει στην τάξη διαχωρίζοντας το πραγματικό από το φανταστικό.
Αν με ευγενικό και ήρεμο τρόπο, κάνει αυτό αλλά παράλληλα του εξασφαλίσει ότι δεν έχει τίποτα να φοβάται το παιδί σύντομα θα προτιμήσει την αλήθεια. Φράσεις όπως: «Μήπως μπερδεύτηκες; Μήπως θέλεις να το ξανασκεφτείς και να μου πεις τί συνέβη;» βοηθούν τα παιδιά να χαλαρώσουν και να μιλήσουν. Στις περιπτώσεις που το παιδί αντίθετα εμμένει σε αυτά θα πρέπει να αναρωτηθούμε τι του συμβαίνει στη ψυχή του και καταφεύγει σε αυτά.
Το «ψέμα» απαιτεί μια αναπτυγμένη από το παιδί νοημοσύνη, τέτοια που να μπορεί να ξεχωρίζει τη διαφορετική πραγματικότητα. Παράλληλα, πολλές φορές δεν είναι ψέμα μέχρι οι ενήλικες να το βαφτίσουν έτσι. Κάθε φορά λοιπόν που το μικρό σας επιδίδεται σε αυτό μη βιαστείτε να το χαρακτηρίσετε. Αν σας καλέσει να του χαϊδέψετε την κοιλίτσα του γιατί πονάει μη διστάσετε να μπείτε στο μύθο του, έχει την ανάγκη σας… Άλλωστε μόνο ο Τσεπέτο ήταν σίγουρος ότι το παιδί του έλεγε ψέματα καθώς κάθε φορά μεγάλωνε η μύτη του… Για τα δικά μας παιδιά πάντα θα πρέπει να αναρωτιόμαστε…
